De ene nieuwe financiële hype is beleggingsland nog niet uit of de volgende staat alweer te popelen om zijn entree te maken. De laatste trend is de SPAC, de Special Purpose Acquisation Company. In dit artikel leggen we je graag uit dat een SPAC is en wat je er mee kunt.
Laten we eerst heel kort en zo bondig mogelijk uitleggen wat een SPAC is. Een SPAC is een bedrijf dat wordt opgericht zonder dat er waarde (assets) of activiteiten in het bedrijf ontplooid worden. Het is een lege entiteit die echter wel aan de beurs genoteerd wordt. Het doel van het bedrijf is om een privaat bedrijf over te nemen en door het in de SPAC onder te brengen, naar de beurs te brengen en dat bedrijf publiek maken.
De bijnaam van een SPAC is een blanco cheque bedrijf. Dit omdat de eigenaren feitelijk carte blanche krijgen om met het opgehaalde geld van de aandelenemissie te doen en laten wat ze willen. Op voorhand staat immers nog niet vast welk bedrijf, meestal een start-up of meerdere start-ups, in de SPAC ondergebracht gaan worden.
Technologie bedrijven
SPAC’s investeren voornamelijk in nieuwe Techbedrijven. Het idee is dat nieuwe bedrijven sneller en goedkoper naar de beurs kunnen worden gebracht. Wanneer een start-up naar de beurs wil, dient het eerst een lange voorbereidingsfase te doorlopen waarbij onder andere een aandelenemissie uitgeschreven moet worden. Met een mooie Engelse term heet dit een Initial Public Offering (IPO). Bij deze IPO worden de aandelen van een aangeboden aan institutionele en private investeerders.
Door het bedrijf te verkopen aan een SPAC wordt op dat traject heel veel tijd en geld bespaard. De SPAC is immers al beursgenoteerd.
Investeerders in een SPAC zijn vaak particulieren die door te participeren in een SPAC de kans krijgen om aandeelhouder te worden van de potentieel next big thing, een kans die ze niet zouden hebben wanneer een nieuw en gehypet techbedrijf zelfstandig naar de beurs gebracht zou worden. Dan zou de prijs voor emissie zo opgedreven worden dat alleen institutionele investeerders het zich zouden kunnen veroorloven om aandelen te kopen.
De werking van een SPAC
Een SPAC is dus een mogelijkheid voor kleine beleggers om aandelen te verkrijgen in groot en internationaal bedrijf. Welk bedrijf dat is weet je als belegger echter niet op het moment dat je aandelen in de SPAC koopt.
De SPAC schrijft eerst een aandelenemissie uit. Aandelen van een SPAC zijn te koop voor kleine bedragen. Vanaf € 10,- kun je al participeren in een SPAC. Het management van de SPAC geeft doorgaans wel aan in welke sector het een bedrijf over hoop te nemen. Vaak zijn dit dus Tech-bedrijven. Denk daarbij specifiek aan Fin-Tech of Bio-Tech start-ups, maar ook nieuwe fabrikanten van elektrische auto’s of andere duurzame alternatieven behoren potentieel tot de overname kandidaten van een SPAC.
Investment Banks
Omdat een SPAC feitelijk geen bezittingen heeft is het lastig om een waardering te geven aan een aandeel. Dat is de reden waarom de instap zo laag ligt. De enige waarde waarop je een aandeel zou kunnen wegen, is de reputatie en de ervaring van het management.
Emissie
Na de emissie gaat het management met het opgehaalde geld op zoek naar een bedrijf om over te nemen. Hier hebben zij twee jaar de tijd voor. Lukt het niet om binnen twee jaar een bedrijf over te nemen dan krijgt iedere investeerder zijn inleg terug. Zonder rendement, maar ook zonder risico. De SPAC wordt op dat moment ontbonden omdat men er niet in geslaagd is de doelstelling van de SPAC te realiseren.
Wanneer het management er wel in slaagt om een bedrijf te vinden dat overgenomen kan en wil worden, dan wil dat nog altijd niet direct zeggen dat elke belegger daar in mee hoeft te gaan. Wanneer je als aandeelhouder niet achter de overname van een bedrijf staat, kun je voordat deze rond gemaakt wordt alsnog uitstappen.
Als je geen vertrouwen hebt in de prestaties van het over te nemen bedrijf kun je je aandelen terug verkopen aan de SPAC voor hetzelfde bedrag als dat je er voor betaald hebt. Als je alle vertrouwen hebt in het bedrijf dat ter overname voorgelegd wordt, dan worden je aandelen in de SPAC omgezet in aandelen in het bedrijf. Je toekomstige rendement is daarmee afhankelijk van de prestaties van het overgenomen bedrijf.
Het oprichten van een SPAC
Iedereen kan een SPAC oprichten. Van oorsprong is de SPAC een Amerikaans fenomeen dat al vele start-ups op deze manier naar de beurs gebracht heeft. Doorgaans worden SPAC’s opgericht door financiële professionals die hun sporen in de markt reeds verdiend hebben. Het komt ook voor dat ze worden opgericht door investeringsmaatschappijen of hedge fondsen.
De oprichter van een SPAC wordt een sponsor genoemd. Dit omdat diens reputatie vaak een overtuigende factor voor beleggers om in een bepaalde SPAC te willen investeren. De sponsor verkrijgt voor de moeite en tijd die hij steekt in het oprichten van het vehikel en de zoektocht naar een goede overnamekandidaat, goedkoper aandelen en opties. Deze opties worden warrants genoemd.
SPAC’s kunnen om verschillende redenen worden opgericht. Soms wordt een SPAC gebruikt om een bedrijfseigendom te verhullen voor overheden en het grote publiek. In andere gevallen wordt de SPAC gebruikt als een commercieel jasje om fondsen te werven voor een bedrijfsactiviteit die door een bedrijf zelf lastig te vermarkten is. In sommige gevallen worden SPAC’s ook ingezet om een vijandige bedrijfsovername te doen.
Populariteit
SPAC’s en er in investeren is enorm populair. In 2020 werd er in de Verenigde Staten alleen al $ 82 miljoen opgehaald door SPAC’s die nog op zoek moesten naar een bedrijf om over te nemen. Deze markt gaat de komende jaren volgens marktanalisten alleen nog maar verder groeien. De SPAC is inmiddels de Atlantische Oceaan overgestoken en ook in Nederland schieten SPAC’s inmiddels als Paddenstoelen uit de grond.
Dat heeft voor en nadelen.
Het voordeel voor de kleine, particuliere belegger die door middel van zijn participatie in een SPAC een aantal van die nieuwe PayPal, Tesla of Facebook in handen kan krijgen hebben we reeds benoemd. Private Equity voor Jan Modaal.
Een ander voordeel is dat de koers van een aantal niet voor emissie al dusdanig gehypet is dat er logischerwijs niets anders kan gebeuren dan een koersval na de introductie. Spac’s garanderen een normaal koersverloop voor nieuwe bedrijven. Als er spectaculaire koersontwikkelingen plaats vinden is dat pas na de introductie en zou dit normaal gezien gebaseerd moeten zijn op de prestaties en ontwikkeling van het bedrijf, tenzij men massaal short op een nieuwe onderneming gaat.
Wild West
De nadelen zijn misschien wel groter. Marktanalisten vrezen wild-west taferelen op de beursvloer. De reden voor hun zorgen is de aard van de SPAC. Wanneer een SPAC niet binnen twee jaar een bedrijf over te nemen, wordt het vehikel ontbonden.
Dat betekent dat er de sponsoren veel aangelegen is om voordat die periode verstreken is een bedrijf over te nemen. Ook bedrijven die daar eigenlijk nog niet klaar voor zijn.
Bij een start-up is het lastig te bepalen of het bedrijf al rijp genoeg is om publiek bezit te worden. Soms ziet een bedrijf er op de tekentafel heel veelbelovend uit, maar maakt in de praktijk de hooggespannen verwachtingen niet waar omdat ofwel de product/markt combinatie nog niet optimaal is, het grote publiek langer dan verwacht moet wennen aan een nieuwe vinding om er van overtuigd te raken of is een bedrijf simpelweg overgewaardeerd.
Kwaliteit van het management
Kleine beleggers die investeren in een SPAC hebben vaak niet de kennis en het inzicht dat benodigd is om te kunnen beoordelen of een bedrijf in juiste levensfase zit om naar de beurs te gaan. Daarvoor moeten de beleggers kunnen vertrouwen op het management van de SPAC. Zij moeten weten waar de kansen op de markt liggen om een succesvolle overname te kunnen doen.
Het zijn geen kleine namen die zich wagen aan het oprichten van een SPAC. Zo lanceerde een voormalig topman van de Commerzbank, een van de grootste Duitse banken, een SPAC die zich registreerde aan de Amsterdamse beurs.
Kritiek op de SPAC
Niet iedereen is onverdeeld enthousiast over de opkomst van de SPAC. Bij de Vereniging voor Effectenbezitters, die de belangen van aandeelhouders behartigd, wordt met enige argwaan gekeken naar het nieuwe fenomeen.
De gedachte van de VEB is ergens wel te billijken. De sponsors van een SPAC hebben de aandelen in het vehikel goedkoper verkregen dan andere beleggers en kunnen door het verzilveren van gratis warrants snel winstgevend uitstappen na een overname. Daar staat tegenover dat zij veel tijd en energie moeten stoppen in de zoektocht naar een overnamekandidaat. De particuliere belegger doet dit niet en moet dus wat langer blijven zitten om een goed rendement op zijn participatie te kunnen maken.
De VEB ziet echter vooral de weinige risico’s die de sponsoren lopen tegenover de niet geringe risico’s die de belegger loopt bij een verkeerde overname. De kansen en risico’s zijn volstrekt scheef verdeeld, stelt de vereniging, dat vooral vanwege de tijdslimiet van twee jaar waarbinnen de SPAC een overname moet realiseren, het risico vreest dat er simpelweg maar wat gekocht wordt omdat er iets gekocht moet worden.
Rollercoaster
De VEB heeft natuurlijk een punt waar zeker aandacht voor moet zijn. Beleggers moeten vooral niet blind vertrouwen op dat het allemaal wel goed komt met hun investering. Het management van een SPAC moet serieus aan de slag om een goede en lucratieve overname te doen. Beleggers moeten heel alert blijven. Een daadwerkelijk bestaande SPAC met de naam JAAC, wat staat voor Just Another Acquisition Company, haalde 60 miljoen dollar op zonder bekend te maken in welke sector het een overname wilde doen. Dit geeft aan dat we misschien op een kritiek punt van deze marktontwikkeling terecht zijn gekomen.
Toezicht
De mate van toezicht op de handel en wandel van een SPAC is dus erg belangrijk om schade voor beleggers in de toekomst te voorkomen. Een belangrijke rol is daarbij weggelegd voor de beurzen. De Amsterdamse beurs stelt dat het SPAC’s op dezelfde strenge manier beoordeeld als een ander bedrijf. De beurs bewaakt de gezonde markt voor SPAC’s en wijst er op dat de belegger zich goed moet realiseren in wat voor onderneming hij of zij zijn geld belegd.
In het verleden behaalde resultaten…
De SPAC is dan wellicht momenteel hip en happening, nieuw is het fenomeen niet. SPAC’s bestaan sinds het begin van de jaren ‘90 en hebben in die periode diverse bedrijven naar de beurs geleid. Sinds 2003 maakt de SPAC low profile een opmars door en brengt het voornamelijk bedrijven in wat lastigere sectoren naar de beurs. Door de explosie van start-ups in de tech sector en de kolossaal mislukte beursintroducties van nieuwe .com bedrijven is de SPAC steeds meer high profile geworden.