In de wereld van centrale banken, zoals de Federal Reserve (FED) in de Verenigde Staten en de Europese Centrale Bank (ECB) in Europa, horen we vaak termen als “havikken” en “duiven” om verschillende groepen beleidsmakers te beschrijven. Maar wat betekenen deze termen precies? En waarom is het belangrijk om te weten of een centrale bankier een havik of een duif is? In deze uitgebreide blog leggen we uit wat havikken en duiven zijn, waarom ze zo worden genoemd, en hoe hun denkbeelden de economie en financiële markten beïnvloeden.
Wat zijn havikken en duiven?
De termen havikken en duiven worden gebruikt om het standpunt van beleidsmakers binnen centrale banken te beschrijven met betrekking tot het monetaire beleid, vooral als het gaat om inflatie en economische groei.
- Havikken (Engels: “hawks”) zijn beleidsmakers die voorstander zijn van strengere maatregelen om inflatie te beteugelen. Ze zijn meestal voorstander van hogere rentetarieven en minder stimulering, zelfs als dit betekent dat de economische groei mogelijk vertraagt.
- Duiven (Engels: “doves”) zijn beleidsmakers die zich meer zorgen maken over economische groei en werkloosheid dan over inflatie. Ze hebben de neiging om pleiten voor een soepeler monetair beleid, inclusief lagere rentetarieven en meer stimulering om de economie aan te wakkeren.
De namen zijn metaforisch: havikken worden gezien als agressieve roofvogels die scherp moeten optreden tegen inflatie, terwijl duiven worden gezien als vredelievend en gericht op het stimuleren van de economie, vaak door het beleid soepel te houden.
Hoe denken ‘Hawks' en ‘Doves'?
Om de rol van havikken en duiven beter te begrijpen, is het nuttig om te kijken naar hun standpunten over kernonderwerpen zoals inflatie, rentetarieven, werkloosheid en economische groei.
1. Inflatie
Havikken:
Havikken zijn extreem waakzaam als het gaat om inflatie. Ze geloven dat hoge inflatie op de lange termijn schadelijk is voor de economie omdat het de koopkracht van consumenten aantast, investeerders afschrikt en economische instabiliteit veroorzaakt. Havikken willen dat centrale banken proactief optreden om inflatie te bestrijden, vaak door het verhogen van de rente en het terugschroeven van stimulerende maatregelen. Ze zijn van mening dat het beter is om vroeg en sterk in te grijpen om de inflatie te beheersen, zelfs als dit leidt tot een tijdelijke vertraging van de economische groei.
Duiven:
Duiven zien inflatie vaak als een minder urgent probleem, vooral als de economie zich in een fase van zwakke groei of hoge werkloosheid bevindt. Ze geloven dat een beetje inflatie kan helpen om de economie te stimuleren, omdat het bedrijven aanmoedigt om te investeren en consumenten om te besteden. Duiven zijn bereid hogere inflatie te tolereren als dit betekent dat de werkloosheid daalt en de economische groei aantrekt. Ze zien de voordelen van het laag houden van de rente om geld lenen aantrekkelijker te maken voor bedrijven en consumenten, wat op zijn beurt de economische activiteit stimuleert.
2. Rentetarieven
Havikken:
Havikken zijn voorstander van hogere rentetarieven om inflatie te bestrijden. Ze geloven dat een hogere rente noodzakelijk is om de economie af te koelen en om te voorkomen dat de inflatie uit de hand loopt. Een hogere rente maakt het lenen van geld duurder, wat consumenten en bedrijven ontmoedigt om uitgaven en investeringen te doen. Dit kan de vraag naar goederen en diensten verlagen, wat op zijn beurt de inflatiedruk kan verminderen. Havikken vinden dat een strikte aanpak noodzakelijk is om de economische stabiliteit op de lange termijn te waarborgen.
Duiven:
Duiven pleiten voor lagere rentetarieven om de economische activiteit te stimuleren. Ze zien het als een manier om de kosten van lenen laag te houden, wat gunstig is voor bedrijven die willen investeren en consumenten die grote aankopen willen doen, zoals huizen of auto's. Door de rente laag te houden, hopen duiven dat de vraag in de economie stijgt, wat kan helpen bij het creëren van banen en het stimuleren van economische groei. Ze geloven dat zolang de inflatie onder controle blijft, er ruimte is voor een beleid dat groei bevordert.
3. Werkloosheid
Havikken:
Havikken geven prioriteit aan inflatiebeheersing boven werkloosheid. Hoewel ze erkennen dat werkloosheid een probleem kan zijn, vinden ze dat een stabiele prijsomgeving uiteindelijk ook werkgelegenheid zal ondersteunen. Ze zijn van mening dat te veel focus op het verminderen van werkloosheid ten koste van inflatie uiteindelijk kan leiden tot een onhoudbare situatie, waarbij de kosten van goederen en diensten te snel stijgen.
Duiven:
Duiven daarentegen maken zich meer zorgen over werkloosheid en economische zwakte dan over inflatie. Ze zijn van mening dat de centrale bank een actieve rol moet spelen in het ondersteunen van de arbeidsmarkt, vooral in tijden van economische recessie of traag herstel. Duiven willen dat centrale banken zich richten op het verlagen van de werkloosheid, zelfs als dit betekent dat er enige inflatie optreedt.
4. Monetaire Stimulering
Havikken:
Havikken staan meestal kritisch tegenover langdurige vormen van monetaire stimulering zoals kwantitatieve verruiming (QE), waarbij de centrale bank activa opkoopt om geld in de economie te pompen. Ze vrezen dat te veel stimulering kan leiden tot inflatiebubbels en risicovol gedrag van beleggers. Havikken willen dat centrale banken voorzichtig zijn met het overstimuleren van de economie en pleiten voor een afbouw van stimuleringsmaatregelen zodra de economie tekenen van herstel vertoont.
Duiven:
Duiven steunen juist meer stimulering in tijden van economische zwakte. Ze zien kwantitatieve verruiming en andere stimuleringsmaatregelen als een krachtig middel om de economie te stimuleren wanneer de rente al laag is. Duiven zijn minder bezorgd over de mogelijke risico's van overstimulering en zien het als een noodzakelijk instrument om economische groei te bevorderen en werkloosheid te verminderen.
Waarom zijn havikken en duiven belangrijk voor Centrale Banken?
Binnen centrale banken zoals de Federal Reserve (FED) en de Europese Centrale Bank (ECB) is het belangrijk om te begrijpen hoe deze groepen van beleidsmakers denken, omdat hun standpunten direct invloed hebben op het monetaire beleid en dus op de economie.
- Beleidsvergaderingen: Havikken en duiven debatteren vaak over de juiste koers tijdens de beleidsvergaderingen van centrale banken. Deze discussies bepalen of de rente wordt verhoogd of verlaagd en of stimuleringsprogramma's worden uitgebreid of afgebouwd. Beslissingen die tijdens deze vergaderingen worden genomen, hebben grote gevolgen voor de wereldeconomie, financiële markten en de dagelijkse consument.
- Invloed op de financiële markten: De verwachtingen over de koers van het monetaire beleid van centrale banken kunnen de financiële markten enorm beïnvloeden. Als beleggers verwachten dat een havik aan de macht komt, kunnen ze anticiperen op hogere rentetarieven en minder stimuleringsmaatregelen, wat vaak leidt tot lagere aandelenkoersen en hogere obligatierentes. Duiven, daarentegen, kunnen zorgen voor een positief sentiment op de aandelenmarkten, omdat beleggers verwachten dat de rente laag zal blijven en er meer stimulering zal zijn.
- De balans tussen inflatie en werkloosheid: De rol van havikken en duiven in de besluitvorming is cruciaal voor het handhaven van de delicate balans tussen inflatie en werkloosheid. Te veel focus op inflatiebestrijding kan leiden tot een trage economische groei en hoge werkloosheid, terwijl te veel stimulering kan leiden tot inflatie en financiële instabiliteit.
Voorbeelden van havikken en duiven in de Centrale Banken
Havikken:
- Paul Volcker: Voormalig voorzitter van de Federal Reserve die in de jaren '80 de rente scherp verhoogde om de hoge inflatie in de VS te beteugelen, zelfs als dit leidde tot een recessie.
- Jens Weidmann: Voormalig president van de Duitse Bundesbank, bekend om zijn strenge standpunten tegen monetaire stimulering en zijn focus op inflatiebeheersing.
Duiven:
- Ben Bernanke: Voormalig voorzitter van de Federal Reserve, die kwantitatieve verruiming introduceerde tijdens de financiële crisis van 2008 om de economie te stimuleren.
- Mario Draghi: Voormalig voorzitter van de ECB, bekend om zijn uitspraak “Whatever it takes” en zijn bereidheid om ongekende stimuleringsmaatregelen te nemen om de eurozone te redden tijdens de schuldencrisis.
Conclusie
De termen havikken en duiven zijn essentieel om de dynamiek binnen centrale banken zoals de FED en de ECB te begrijpen. Havikken zijn meer gericht op het bestrijden van inflatie door hogere rentetarieven en minder stimulering, terwijl duiven zich meer richten op het bevorderen van economische groei en het verminderen van werkloosheid via een soepeler monetair beleid.
Het is belangrijk voor beleggers, economen en beleidsmakers om te weten welke kant een centrale bankier aanhangt, aangezien hun beslissingen directe gevolgen hebben voor de economie, de financiële markten en het dagelijkse leven van consumenten. De strijd tussen havikken en duiven binnen centrale banken zal blijven voortduren naarmate de economische omstandigheden veranderen, en hun invloed zal blijven bestaan in de toekomst van het wereldwijde monetaire beleid.